Światowy Dzień Oceanów
8 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Oceanów, ustanowiony w 1992 r. na Szczycie Ziemi. Oceany są dla nas tak ważne, że organizacja WWF rozciągnęła święto na cały tydzień!
Głównym celem obchodów jest zwrócenie naszej uwagi na zagrożenia, z którymi mierzą się ekosystemy morskie.
Z okazji święta mamy dla was garść ciekawostek o oceanach.
🏄♀ Oceany zajmują ok 71% powierzchni Ziemi – jesteśmy w końcu Błękitna Planetą! Z tego ok 7% powierzchni oceanów jest pokryte lodem.
🏄♂ Oceany zawierają ok 1,34 miliarda kilometrów sześciennych wody, czyli ok 97% wody ziemskiej.
🏄♀ Największym oceanem jest oczywiście Pacyfik – zajmuje ok 30% powierzchni Ziemi. Nazwa Pacyfik wywodzi się z łacińskiego Tepre Pacificum, czyli „spokojne morze”. Dlatego często Pacyfik nazywany jest Oceanem Spokojnym. W swoim najszerszym punkcie, pomiędzy Kolumbią i Indonezją, Pacyfik jest pięć razy szerszy niż Księżyc!
🏄♂ Szacuje się, że 94% żyjących organizmów na Ziemi żyje w oceanach. Znamy ok. 233.767 gatunków żyjących w oceanach, ale jest to prawdopodobnie niewielka część wszystkich organizmów oceanicznych. Powód podajemy poniżej.
🏄♀ Naukowcy zbadali do tej pory mniej niż 5% oceanów. Jeśli więc chcecie odkrywać niezbadane światy, oceanografia lub biologia morska mogą być zajęciami dla was.
🏄♂ Oceany zawierają największą żyjącą strukturę – Wielką Rafę Koralową, która mierzy ok 2.600 km i jest widoczna z Księżyca.
🏄♀ Rośliny oceaniczne (głównie glony) produkują 70-80% tlenu – to właśnie im, a nie drzewom zawdzięczamy świeże powietrze.
🏄♂ Prawdopodobnie oceany skrywają więcej obiektów historycznych niż wszystkie muzea na świecie. Albo właściwie są największym muzeum na świecie… Samych wraków statków z różnych okresów historycznych jest ok 3 milionów.
🏄♀ Największa odległość od powierzchni dzieli dno Rowu Mariańskiego – znajduje się ono na głębokości prawie 11 km (dokładnie 10.984 m). Dopiero niedawno udało się zejść na dno człowiekowi, oczywiście w specjalnie przystosowanej łodzi podwodnej. Ciśnienie wody na samym dnie wynosi 1086 barów (15.750 psi), czyli ponad 1071 razy tyle, co ciśnienie atmosferyczne na powierzchni. Do tej pory dno odwiedziły zaledwie trzy osoby, czyli 4 razy mniej niż stanęło na powierzchni Księżyca.
🏄♂ Na samym dnie woda jest dosyć chłodna, z temperaturami miedzy 1 a 4oC, natomiast są miejsca, gdzie woda ma nawet 400oC – to woda wypływającą z kominów hydrotermalnych, która ze względu na duże ciśnienie może mieć taką temperaturę i się nie gotować.
🏄♀ Najdłuższe pasmo górskie to grzbiet śródoceaniczny, rozciąga się na dystansie 65000 kilometrów i niemal w całości znajduje się pod powierzchnią oceanu. Mówi się, że więcej wiemy o powierzchni Wenus czy Marsa niż o tym paśmie górskim.
🏄♂ Kiedy myślimy o wulkanach, zwykle zapominamy o oceanach, a przecież aż 90% aktywności wulkanicznej występuje właśnie w nich.
🏄♀ W oceanach występują też jeziora i rzeki – słona woda w połączeniu z siarkowodorem zwiększa swoją gęstość i może tworzyć zbiorniki wodne. Czasami też lokalne różnice w zasoleniu są powodem powstawania podwodnych zbiorników.
🏄♂ Najwyższy podwodny wodospad jest ponad 3 razy wyższy od Angel Falls w Wenezueli i przepływa w nim 50000 razy więcej wody niż w Niagarze. W Cieśninie Duńskiej, pod wpływem różnicy w temperaturze spotykających się mas wody, zimna woda spływa, by płynąć pod ciepłą z „wysokości” aż 3.505 metrów.
🏄♀ Średnie zasolenie oceanów to ok. 3,5%.
🏄♂ W oceanach znajduje się ok 20 milionów ton złota, czyli ok 2,5 kg na głowę każdego człowieka. Jednak większość złota występuje w postaci atomów o niewielkim stężeniu w wodzie. Do tego część złota w formie niewielkich bryłek znajduje się czasami na dnie (np. na Alasce) - ale i tak jego wydobycie nie jest szansą na szybkie i łatwe wzbogacenie się.
🏄♀ Słyszeliście kiedyś o planach transportowania gór lodowych celem pozyskania wody pitnej w rejonach z ograniczonym dostępem do słodkiej wody? Taka jedna góra lodowa zawiera blisko 100 miliardów litrów wody, czyli wystarczająco dla miliona osób na 5 lat.
🏄♂ Internet w znacznej większości (mówi się nawet o 97%) jest przekazywany przez kable leżące na dnie oceanów.
🏄♀ Gdyby stopniał cały lód, poziom oceanów by się podniósł o 26 pięter.
To tylko część niezwykłych faktów o oceanach. Najważniejszy jest jednak ten, że oceany są po prostu przepiękne!
Zebrała:
dr Karolina Mirowska / Centrum Nauki i Techniki EC1
