Co łączy wierzbę i aspirynę?
fot. Sauligno
Aspiryna, którą możemy nabyć w aptece, po raz pierwszy została wyprodukowana ponad 100 lat temu. Substancja czynna aspiryny - kwas acetylosalicylowy - charakteryzuje się właściwościami przeciwzapalnymi, przeciwgorączkowymi oraz przeciwzakrzepowymi.
Wzór strukturalny kwasu acetylosalicylowego
Jednak odkrycie, w jaki sposób dokładnie działa aspiryna, nastąpiło dużo później, w zespole brytyjskiego chemika J. Vane’a, który za zbadanie mechanizmu działania kwasu acetylosalicylowego otrzymał w 1982 roku Nagrodę Nobla. Co ciekawe, w jego grupie badawczej pracował także Polak, lekarz farmakolog prof. Ryszard Gryglewski. Odkrył on (przez przypadek!) prostacyklinę, należącą do grupy prostaglandyn - hormonów tkankowych odpowiedzialnych m.in. za objawy stanu zapalnego i których działanie blokuje właśnie kwas acetylosalicylowy.
Salicylany, do których należy kwas acetylosalicylowy, naturalnie występują w roślinach, owocach, warzywach czy orzechach. Już w starożytności, w celach leczniczych wykorzystywano m.in. korę wierzby. Hipokrates na obniżenie gorączki także zalecał picie naparu właśnie z kory wierzby.
Wierzba: rysunek z książki Otto Wilhelma Thomé'a z 1885 r.
W rodzaju Salix należącego do rodziny wierzbowatych, znanych jest ponad 350 gatunków i odmian, spośród których w Polsce występuje około 30 gatunków. Są to rośliny światłolubne, o niewielkich wymaganiach glebowych, większość gatunków rośnie na terenach wilgotnych, ale niektóre gatunki występują nawet na wydmach czy piaskach.
Ekstrakty z kory wierzby stosowane są przy leczeniu dolegliwości reumatycznych, do obniżania gorączki, niwelowania stanów zapalnych i bólu. Warto nadmienić, że kora wierzby zawiera także flawonoidy, które mają działanie przeciwutleniające.
Ewelina Niedzielska